Về bản án 20 năm tù của một sinh viên

Hà Hiển

Theo tin trên các báo hôm nay, sinh viên 24 tuổi Tạ Quang Nghĩa, thuộc Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội vừa bị TAND Hà Nội phạt 20 năm tù về tội giết người.

Nhưng theo thông tin chi tiết hơn thì nạn nhân của vụ “giết người” chỉ bị thương tổn 15% sức khỏe. Với hậu quả này, thì việc tuyên một án tù lâu năm như vậy đối với một thanh niên 24 tuổi quả là quá nặng!

Cũng theo thông tin báo chí thì sở dĩ bị cáo Nghĩa bị phạt nặng như vậy vì nạn nhân là thầy giáo của Nghĩa. Và điều này được tòa án coi là tình tiết tăng nặng.

Mình cho rằng tình tiết tăng nặng này không thuyết phục.

Vì nạn nhân là thầy giáo của Nghĩa nên ngoài việc phải thi hành một bản án công bằng của pháp luật, bị cáo sẽ chịu sự lên án của dư luận về hành vi phi đạo đức ấy của mình. Người viết bài này cũng cho rằng hành vi phi đạo đức của Nghĩa cần phải được dư luận lên án mạnh mẽ.

Nhưng dù dư luận có lên án mạnh mẽ thế nào thì việc xét xử của tòa án  không thể bị chi phối bởi các vấn đề về đạo đức nếu chúng không được thể hiện rõ trong các quy định của pháp luật. Các tình tiết tăng nặng hay giảm nhẹ không thể tùy thuộc vào các phán xét về đạo đức của ông quan tòa hay dư luận của người này người khác mà phải được quy định một cách rõ ràng trong các bộ luật. Trong trường hợp này, theo thiển ý của người viết bài này, nếu nạn nhân là trẻ em thì đó có thể là tình tiết tăng nặng nếu căn cứ thêm vào các quy định luật pháp về bảo vệ trẻ em.

Còn việc nạn nhân là thầy giáo thì chưa thể được coi là tình tiết để tăng nặng hình phạt vì pháp luật chưa quy định. Mặc dù rất kính trọng các thầy cô giáo và ngay trong gia đình mình, bố mẹ và nhiều người thân khác cũng là các thầy cô giáo, và ngày mai là ngày của các nhà giáo VN, mình cũng vẫn xin được nói thẳng như vậy.

Thế thì có tình tiết nào giảm nhẹ không?

Theo thông tin trên báo chí thì nạn nhân là ông thầy dạy môn Kinh tế chính trị và đã “công bố trước lớp của Nghĩa về việc sẽ chấm điểm “chặt”, sinh viên nghỉ học không lý do sẽ không được thi hết môn. Với 3 buổi nghỉ học, Nghĩa hiểu sẽ không được dự thi hết môn nên tức tối và nảy sinh ý định trả thù…”

Tạ Quang Nghĩa

Nếu ai đã từng học đại học thì sẽ thấy cái môn “Kinh tế chính trị” là một trong những môn học tẻ nhạt nhất. Hơn nữa, những môn này hầu như không có một chút áp dụng thực tiễn nào trong quá trình học cũng như khi đã tốt nghiệp rồi đi làm.

Thế nhưng nhiều môn học vô bổ như vậy lại là những môn học bắt buộc phải thi đạt yêu cầu thì mới lấy được bằng đại học ở tất cả các trường đại học ở nước ta, bất kể thuộc chuyên ngành nào. (*)

Mình cũng biết có những ông thầy dạy những môn này, do cũng thấu hiểu cái tình cảnh ấy nên cũng tìm cách này hay cách khác để thả lỏng cho sinh viên “qua” hết các môn ấy. Riêng chuyện này thì mình đánh giá rất cao những ông thầy ấy về sự thức thời của họ. Sinh viên cũng rất quý trọng các ông thầy này theo tinh thần “vẫn tôn sư dù không trọng đạo”.

Nhưng cũng có những ông thầy biết mấy cái môn mình dạy ấy chẳng được sinh viên coi trọng lắm thì lại càng “chặt chém” sinh viên “tàn bạo” hơn, siết chặt hơn việc thi cử để sinh viên phải thấy được “tầm quan trọng” của những môn học ấy.

Mình nghĩ nếu có tình tiết nào có thể giảm nhẹ tội cho bị cáo trong vụ án này thì đó chính là tình tiết trên, mặc dù vẫn biết rằng chẳng có ông quan tòa nào dám lấy đó làm tình tiết giảm nhẹ.

Nhưng nếu mình là ông thầy ấy – là nạn nhân chỉ bị thương tổn 15% sức khỏe trong vụ án này thì mình sẽ làm đơn xin giảm nhẹ tội cho Nghĩa!

Bởi nếu chỉ vì cái địa vị là “thầy” của mình – cái địa vị trở thành “tình tiết tăng nặng” của vụ án – mà làm cho học trò của mình phải chịu một mức án tù nặng tới 20 năm như trong hoàn cảnh  này thì  đó cũng chẳng khác gì một hòn đá sẽ đè nặng lên trái tim mình trong từng ấy năm!

_______________________________________________

(*) Đọc thêm:  Vì sao sinh viên Việt Nam “ngấy tận cổ” môn Triết?